Fuat Tekgül – Mali Müşavir
Bilindiği üzere KDV kanununun 28.maddesine istinaden KDV’ye tabi mal ve hizmetlere uygulanacak KDV oranları belirlenmiş olup teslim ve hizmetler ilgili maddeye ekli listede yer alan oranlara göre KDV hesaplanarak vergilendirilmektedir.
13.02.2022 tarih ve 31749 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5189 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile mal ve hizmetlere uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının tespitine ilişkin kararda değişiklik yapılmış ve gıda ürünleri için % 8 olarak uygulanan KDV oranı %1 olarak belirlenmiştir.
3065 sayılı KDV kanunu 32.maddesinde ‘’ ….Bu Kanunun 11, 13, 14 ve 15 inci maddeleri ile 17 nci maddenin (4) numaralı fıkrasının (s) bendi uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Katma Değer Vergisi, işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar talep edilmesi şartıyla Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunur. ‘’ denilmektedir.
Mezkur 32.madde ile devreden KDV’nin iade hakkı doğuran bir işlem olmadığı müddetçe devreden KDV olarak KDV beyannamesinde beklemesi, devreden KDV’nin iade edilebilmesi için tam istisna kapsamında bir işlem dolayısı ile devreden KDV’nin içinden Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca belirlenen usullere göre hesaplanacak yüklenilen KDV’nin sonraki döneme devreden KDV satırından çıkarılarak iade edilecek KDV satırına eklenmesi ile iade edilebileceği hükme bağlanmıştır.
Bakanlık daha sonraki aşamalarda yaptığı düzenlemeler ile kısmi istisna kapsamında olmasına rağmen bazı işlemleri de iade hakkı doğuran işlem kapsamına almış bulunmaktadır.
Söz konusu istisnalardan olan 3065 sayılı KDV kanunu 29/2. Maddesinde ‘’ … Bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı, mükellefin vergiye tâbi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolunur ve iade edilmez. Şu kadar ki, 28 inci madde uyarınca Cumhurbaşkanı tarafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup indirilemeyen ve tutarı Cumhurbaşkanınca tespit edilecek sınırı aşan vergi..’’ ‘nin iadesine yayınlanan tebliğler ile imkan tanımıştır.
Yazımızın konusunu 13.02.2022 tarih ve 31749 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5189 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile KDV oranı düşürülen malların ihraç kaydı ile satılan mallar olması halinde iade talebinde bulunan mükellefler açısından oluşan olumsuzluklar ve olası çözüm yolları oluşturmaktadır.
3065 sayılı KDV kanunu 11/1-c maddesi ile ihraç kaydı ile indirimli orana tabi mal tesliminde bulunan mükelleflerin teslim edilen malın KDV oranı % 8 iken tahsil edilemeyen KDV ihraç kayıtlı satışlarda mahsupta sınır bulunmadığından YMM raporu ,teminat mektubu ibraz edilmeksizin vergi borçlarına mahsup talep edebilmekte idi.
Bu seçenek mükellefin ihraç kaydı teslim sebebi ile tahsil edilemeyen KDV’nin kısa sürede borçlarına mahsup edilmek sureti ile vergi ve SGK ödemelerini karşılayan bir finans kaynağı olarak mükellefin ek bir yabancı kaynağa ihtiyaç duymamasını sağlamakta idi.
Ancak 13.02.2022 tarih ve 31749 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5189 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile % 8 olarak uygulanan KDV oranının % 1 olarak uygulanmaya başlaması sebebi ile iade talep edilebilecek KDV % 87,5 oranında azaldığı için söz konusu teslimlere ilişkin KDV’nin iadesi ancak KDVK 29/2.madde kapsamında indirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iadesi şeklinde talep edilebilir hale gelmiş bulunmaktadır.
İndirimli orana tabi işlemlerde nakden iade inşaat sektöründe mümkün olup diğer teslimlere ilişkin yılı içinde sadece mahsup talep edilebilmektedir.
İndirimli orana tabi işlemlerde 5.000 tl’yi aşan kısmın YMM raporu veya teminat mektubu ibrazı ile mümkün olup ihraç kayıtlı teslimler gibi mahsupta sınırsız talepte bulunulamamaktadır.
Bu sebeple oranı düşürülen mallara ait alımda ödenen KDV’lerin yılı içinde mahsup talep edilebilmesi için hazırlanması gereken YMM raporunda karşıt incelemeler ile geçen sürede mükellefin mahsup talep edebilme süresinin uzamasına sebep olmaktadır.
Ülkemizdeki enflasyonist ortamda devreden KDV içinde yer alan ve nakden alınmak için gelecek yılı beklemek ,yılı içinde mahsup talebi için de YMM Raporu hazırlıklarını beklemek için zorunda olan mükelleflerin finans kaynağı olan KDV’lerinin yılı içinde mahsuben iade edilebilme şartlarının yeniden revize edilmesi gerekmektedir.
Yılı içinde yapılacak indirimli orana tabi işlemlerden doğan mahsup taleplerinde alt limitin makul bir tutar belirlenerek (örneğin 100.000 TL ) yükseltilmesi ve bu tutara kadar olan mahsup taleplerinde ibrazı zorunlu belgelerin ibraz edilerek (YMM raporu/teminat aranmaksızın) yerine getirilmesi sağlanmalıdır.
Bu şekilde gelecek yıla kadar ertelenen KDV iade alacaklarının paranın zaman değeri açısından mükellef aleyhine erimesinin nispeten önüne geçilerek ekonomik anlamda destek olunması seçeneği değerlendirilmelidir.
KAYNAKLAR:
-13.02.2022 tarih ve 31749 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5189 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı
-3065 sayılı KDV kanunu
04.08.2022
