(7420 Sayılı Gelir Vergisi İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 09/11/2022 tarih, 32008 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanmıştır.)
Yayımlanan 7420 sayılı kanun ile bazı kanun ve kararnamelerde değişiklikler yapılmış olup, getirilen önemli vergisel düzenlemeler aşağıda özetlenmiştir:
I) Gelir Vergisi Kanununda Yapılan Değişiklikler
1) Meskenlerde Kurulu Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Tanınan Gelir Vergisi Teşviğinde Kurulu Güç Sınırı 50 kW’a Yükseltildi
Gelir Vergisi Kanunu’nun (GVK) yürürlükte olan 9. maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı bendi uyarınca, yenilenebilir elektrik enerjisi üretiminin teşvik edilmesi amacıyla, sahibi oldukları veya kiraladıkları meskenlerde, 6446 sayılı Kanunun 14. maddesi hükümlerine göre lisanssız yürütülebilecek faaliyetler kapsamında kurdukları, çatı ve cephe uygulamalı yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı ve kurulu gücü azami 25 kW (25 kW dahil) olan, elektrik üretim tesisinden ürettikleri elektrik enerjisini son kaynak tedarik şirketlerine satan gerçek kişiler, gelir vergisinden muaf esnaf kapsamındadır.
Yayımlanan kanunun 1. maddesinde getirilen değişiklikle, gerçek kişilerin sahibi olunan veya kiralanan konutlarda halen 25 kW’lık sınır dahilinde sağlanmış olan teşvikin sınırı 50 kW olarak belirlenmiştir. Yeni uygulama, 9 Kasım 2022 itibariyle yürürlüğe girmiştir.
2) İstisna Edilen Yemek Bedeli Tutarının Çalışanlarca Yemek Hizmeti Veren İşletmeler Dışında Kullanılması Durumunda da İstisnadan Yararlanılacak
Mevcut uygulamada, işverenler tarafından çalışanlara işyerinde veya müştemilatında yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin tamamı gelir vergisinden istisna iken, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda bir günlük yemek bedelinin ilgili yıl için belirlenen tutarı (2022 yılı için 51 TL’nı) aşmaması ve buna ilişkin ödemenin yemek verme hizmetini sağlayan mükelleflere yapılması şartıyla bu ödemeler istisna kapsamında değerlendirilmekte, ödemenin belirlenen tutarı aşması halinde aşan kısım ile hizmet erbabına nakden yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilmekteydi. Ayrıca, yemek bedelinin yemek kartlarına/çeklerine yüklenmek suretiyle kullandırıldığı durumlarda istisna bu ödemelerin yemek verme hizmeti sağlayan işletmelerde kullanılması kaydıyla uygulanmakta, bu kartların/çeklerin yemek hizmeti vermeyen market gibi işletmelerde alışveriş yapılmasında kullanıldığı durumlarda istisnadan faydalanılamamaktaydı.
Yayımlanan kanunun 3. maddesiyle GVK’nun ilgili 23. maddesi birinci fıkrası (8) numaralı bendinde yapılan değişiklikle, çalışanlarca bu tutarların yemek hizmeti veren işletmeler dışında kullanılması durumunda da, anılan istisnadan yararlanılmasına olanak tanınmıştır.
Bu maddeyle getirilen değişiklikler, 1 Aralık 2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
3) Yurtdışındaki Türk Müteahhitlerce Ödenen Ücretler Gelir Vergisi İstisnası Kapsamına Alındı
Yine GVK’nun 23. maddesi birinci fıkrasına eklenen ve 1 Aralık 2022 tarihinden itibaren yürürlüğe giren (19) numaralı bent ile, yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerde, hizmet erbabının yurt dışında çalıştırılmasını teşvik etmek amacıyla, yurt dışında bu işlerde çalışmak üzere götürülen ve fiilen yurt dışında çalışan hizmet erbabına yurt dışından karşılanarak yapılan ücret ödemeleri gelir vergisinden ve damga vergisinden istisna edilmiştir.
4) Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirimi Uygulaması 2027 Yılı Sonuna Uzatılarak, İndirim Tutarı 2.500.000 TL’na Yükseltildi
2022 yılında sona ereceği düzenlenen GVK’nun geçici 82. maddesi kapsamındaki bireysel katılım yatırımcılarına yönelik gelir vergisi matrah indiriminin uygulama süresi yayımlanan kanunun 3. maddesi ile 31 Aralık 2027 tarihine kadar uzatılmış, ayrıca 1.1.2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir veya kazançlara uygulanmak üzere, yararlanılacak indirim tutarı 1.000.000 TL’ndan, 2.500.000 TL’na yükseltilmiştir.
5) İşverenlerce Çalışanlara Isınma Giderleri İçin Sağlanan Menfaatlerin Aylık 1.000 TL’ne Kadar Olan Kısmı 30.6.2023 Tarihine Kadar Gelir Vergisinden ve Sigorta Priminden İstisna Edildi
Yayımlanan Kanunun geçici 1. maddesiyle getirilen düzenleme ile, işverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğalgaz ve ısınma giderlerine karşılık olmak üzere bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği 9 Kasım 2022 tarihinden başlıyarak 2023 yılı Haziran ayı sonuna kadar mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak yapılan aylık 1.000 TL’nı aşmayan ödemelerin sigorta primine esas kazanca dahil edilmemesi ve gelir vergisinden istisna edilmesi sağlanmıştır.
II) Kurumlar Vergisi Kanununda Yapılan Değişiklikler
1) Sermaye Şirketlerinin Sermaye Azaltımlarında Vergilendirmenin Nasıl Yapılacağı Hususu Açıklığa Kavuşturuldu
Sermaye şirketlerinin sermayeleri ortaklarca şirkete konulan ayni veya nakdi sermayeden ibaret olabileceği gibi, sermaye yapısı içinde işletme faaliyetleri sonucu oluşan kârlar, yeniden değerleme fonları, enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan fonlar, vergi kanunları ve diğer kanunlar uyarınca ayrılan fonlardan sermayeye ilave edilen tutarlar da bulunabilmektedir.
Yayımlanan Kanunun 22. maddesi ile “Sermaye azaltımında vergileme” başlığı altında Kurumlar Vergisi Kanunu’na (KVK) eklenen 32/B maddesinde yapılan düzenleme ile sermayesi ayni veya nakdi sermayenin dışında farklı unsurları da barındıran şirketlerin sermayelerini azaltmaları durumunda, sermayenin hangi unsurunun ne kadar tutarda azalacağı ve azaltıma konu edilen bu unsurlar üzerinden nasıl vergileme yapılacağı hususu açıklığa kavuşturulmuştur.
Getirilen düzenlemeyle, çeşitli kaynaklardan sermayeye aktarılan tutarların sermayeye aktarıldıkları tarihten itibaren:
- Beş yıl boyunca sermaye azaltımı yapmayan kurumlarda bu sürenin sonunda sermaye azaltılmışsa, işletmeye konulan nakdi veya ayni sermaye ile (varsa) sermayeye eklenen diğer unsurların toplam sermayeye oranlanması suretiyle azaltıma konu edilen tutar içerisindeki sermaye unsurları tespit edilerek vergilendirme yapılacaktır.
- Beş yıldan önce sermaye azaltımı yapan kurumlarda ise;
- Öncelikle sermaye içinde mevcut bulunan ve “sermayeye ilave dışında başka bir hesaba nakledilmesi, işletmeden çekilmesi veya sermaye hesabından başka hesaplara aktarımı kurumlar vergisine ve kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak hesaplardan”,
- Daha sonra “sadece kâr dağıtımına bağlı tevkifata tabi hesaplardan”,
- Son olarak ise “vergiye tabi olmayan nakdi ve ayni sermayeden”,
oluştuğu kabul edilerek vergilendirme yapılacaktır.
Yapılan sermaye azaltımında sermayeye eklenen kaynakların bazılarının beş yıllık süreyi aşması bazılarının ise aşmaması durumunda ise söz konusu kaynaklardan öncelikli olarak sermayeye ilave edilme tarihi beş yılı geçmemiş olanların çekildiği kabul edilecektir.
Geçmiş yıl zararlarının mahsubu suretiyle sermaye azaltılması durumunda, azaltıma konu edilen sermaye unsurları da yukarıda belirtilen sıralama kapsamında tespit edilecektir.
Ancak bu tutarlar üzerinden kâr dağıtımı veya ana merkeze aktarılan tutar kapsamında vergi kesintisi yapılmayacaktır.
KVK’na ilave edilerek 9 Kasım 2022 tarihi itibariyle yürürlüğe giren maddenin son fıkrasıyla Hazine ve Maliye Bakanlığına maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi verilmiştir.
2) 2022 Sonuna Kadar Hesap Bakiyelerini TL Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüştüren Mükelleflerin Elde Edecekleri Gelirler İstisna Kapsamına Alınmıştır
Yayımlanan Kanunun 23. maddesi ile KVK’nun geçici 14. maddesinde yapılan değişikliklerle, 2022 yılı sonuna kadar yabancı paralarını ve altın hesabı bakiyelerini Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çeviren gelir ve bilanço esasında defter tutan mükelleflerin bu kapsamda açılacak mevduatlara tahakkuk ettirilecek faiz ve kâr payları ile diğer kazançları vergi istisnası kapsamına alınmıştır.
Yapılan düzenleme ile Türk lirasına çevrilmesi gereken yabancı para ve altın hesabı bakiyelerinin Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevrilmesi gereken son tarih 31.12.2023 olarak belirlenmiştir.
Ayrıca söz konusu maddenin dördüncü fıkrasında yapılan değişiklik ile Cumhurbaşkanına istisnayı, 31.12.2023 tarihine kadar her bir geçici vergi veya yıllık hesap dönemleri sonu itibarıyla kurumların bilançolarında yer alan yabancı paralar için ayrı ayrı veya birlikte uygulatma konusunda yetki verilmiştir.
III) Diğer Düzenlemeler
1) Turizm Sektörü Şirketlerinden Alınan “Turizm Payı” Oranları Düşürülmüştür
Yayımlanan Kanunun 37 ve 38. maddeleri ile 7183 sayılı Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı Hakkında Kanun’un 6. maddesinde yapılan değişikliklerle, aynı Kanunla kurulmuş olan Türkiye Turizm ve Geliştirme Ajansı’nın kuruluş amaçlarının gerçekleştirilmesi ve faaliyetlerin finansmanında kullanılmak üzere turizm sektörü şirketleri gelirleri üzerinden alınan “turizm payı” oranları düşürülmüş, Bakanlık’tan belgeli deniz turizmi araçlarından alınan pay 31.12.2022 tarihinden itibaren tamamen kaldırılmıştır.
Değişiklik sonrasında, Turizm payı uygulamasına tabi sektörel şirketler ve bunlara uygulanacak turizm payı oranları 7183 sayılı Kanunun değişen 6. maddesinde aşağıdaki şekilde tespit edilmiş olup, mevcut kanun maddesinde “binde” veya “onbinde” yedibuçuk iken, yapılan değişiklikle “binde” veya “onbinde” beş’e indirilen oranların uygulanacağı yürürlük tarihi 1 Ocak 2024 olarak belirlenmiştir:
a) Bileşik tesisler ile konaklama tesislerinden binde beş,
b) Bakanlıktan belgeli yeme-içme ve eğlence tesislerinden binde beş,
c) Deniz turizmi tesislerinden binde beş,
ç) Seyahat acentalarından (münferit uçak bileti satışları hariç) on binde beş,
d) Havayolu işletmelerinden (ticari yolcu taşımacılığı faaliyetlerinden) on binde beş,
e) Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından işletilenler hariç olmak üzere havalimanı ve terminal işletmelerinden binde iki.
2) COVID 19 Salgını İle Mücadele Kapsamında Verilen Ancak Henüz Tahsil Edilmemiş Olan Para Cezalarının Tahsilinden Vazgeçilmiştir
COVID-19 salgın hastalığının ülkemizde yayılmasını önlemek amacıyla 11.3.2020 tarihinden itibaren muhtelif tedbirler alınmış ve bu kapsamda maske takma zorunluluğu, sokağa çıkma yasağı gibi alınan tedbirlere uyulmaması nedeniyle Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ile Kabahatler Kanunu kapsamında idari para cezaları uygulanmıştır.
Yayımlanan Kanunun geçici 4. maddesiyle getirilen düzenleme ile, 9 Kasım 2022 tarihinden itibaren henüz ödenmemiş bulunan cezaların tahsilinden vazgeçilmiştir.
Bilgilerinize Sunulur.
Saygılarımızla,
Ökçün YMM
